Выбери картинку и составь по ней рассказ (7-10 предложений). Результат выложи у себя в блоге.
2. Одним тёплым весенним днём друзья собрались во дворе. …
3. В шесть тридцать вечера семья собралась за обеденным столом. …
Փիղը
Ուշադիր կարդա՛ և կատարի՛ր առաջադրանքները։
Փղերն աշխարհի ամենախոշոր ցամաքային կենդանիներն են: Նրանք կարող են կշռել մինչև 12 տոննա: Եվ իրենց չափերին համապատասխան նրանք նաև մեծ ու բարի սիրտ ունեն։
Գոյություն ունեն 2 տեսակի փղեր՝ աֆրիկական և հնդկական: Նրանք շատ նման են իրար, միայն թե աֆրիկական փղերի ականջները, որ կարծես կաշվե հովհարներ լինեն, ավելի մեծ են, քան հնդկական փղերինը: Փղերի ականջների լայնությունը կարող է հասնել 4 մետրի: Ականջներով փղերը հով են անում իրենց և պաշտպանվում միջատներից:
Սակայն ամենահետաքրքիրը փղի կնճիթն է: Կնճիթը շատ զգայուն է. փիղը կնճիթով կարող է կատարել ինչպես նուրբ աշխատանք (օրինակ՝ գետնից բարձրացնել մորու մեծության պտուղը, մի փունջ խոտ պոկել), այնպես էլ դժվար ու ծանր (մի հաստ ճյուղ պոկել բարձր ծառից):
Այս հսկա կենդանին սնվում է խոտով ու տերևներով: Իր քաշին համապատասխան՝ նա ամեն օր ուտում է մեծ քանակությամբ կեր՝ 45–450 կգ կեր: Իսկ դրա համար նա կեր է փնտրում օրվա 16 ժամը: Կախված ջերմաստիճանից՝ նա խմում է 100 – 300լիտր ջուր: Խմելու ջուրը նա նույնպես վերցնում է կնճիթով: Կնճիթն իր մեջ կարող է պահել 7,5 լիտր ջուր: Կնճիթը ջրով լցնելով՝ փիղն այն մոտեցնում է բերանին և ներս քաշում ջուրը: Իսկ շոգ ժամանակ կնճիթով վերից վար նաև ջրում է իրեն, ապա ավազ է ցանում վրան, որպեսզի տզերը չխրվեն մաշկի մեջ: Փղերը նաև հրաշալի լողալ են կարողանում: Նրանք քնում են կանգնած՝ իրար հենվելով: Միայ փոքրիկ փղերն են քնելիս պառկում գետնին:
Հանդիպելիս փղերը ուրախ ողջունում են միմյանց՝ կնճիթերն իրար փաթաթելով: Նրանք չափազանց հոգատար են միմյանց հանդեպ: Երբ փիղը խճճվում է թակարդում կամ ընկնում փոսի մեջ, մյուս փղերը, մեկնելով իրենց կնճիթները, օգնում են նրան դուրս գալ: Փղերն իրենց վիրավոր կամ հիվանդ ընկերոջը չեն լքում, կողքերից զգուշորեն պահելով, նրան տանում են իրենց հետ: Նրանք երբեք չեն լքում մորը կորցրած ձագին: Փղերն ուրախանում և տխրում են միասին, ամբողջ խմբով: Փղերը նաև կարողանում են ծիծաղել:
Տեքստային առաջադրանքներ
փղի չափերն են 12 տոննա:
3 Ինչո՞վ է սնվում փիղը և որքա՞ն է ուտում։
Իր քաշին համապատասխան՝ նա ամեն օր ուտում է մեծ քանակությամբ կեր՝ 45–450 կգ կեր: Իսկ դրա համար նա կեր է փնտրում օրվա 16 ժամը: Կախված ջերմաստիճանից՝ նա խմում է 100 – 300լիտր ջուր:
Երբ փիղը խճճվում է թակարդում կամ ընկնում փոսի մեջ, մյուս փղերը, մեկնելով իրենց կնճիթները, օգնում են նրան դուրս գալ:
Հանդիպելիս փղերը ուրախ ողջունում են միմյանց՝ կնճիթերն իրար փաթաթելով:
Բառային առաջադրանքներ
ահռելի—փիղ
ամենամոտ— ընկեր
փափուկ— ձագ
երկար—կնճիթ
Դուրս գալ—դուրս գալ տնից
Ողջունել— Ողջունել ընկերոջը
Վերցնել— Վերցնել իրը
Ներս քաշել— Ներս քաշել բազկաթոռ
Հսկա կենդանին սնվում է չոր խոտով։
Ուսումնական նախագիծ
Մասնակիցներ՝ Հյուսիսային դպրոցի 4-5-րդ դասարանցիներ
Նախագծի իրականացման ժամկետը՝ մարտ ամիս
Նպատակը
Խնդիրները
Ընթացքը
1.Ծանոթացում էպոսի վերջին ճյուղին
«Սասնա ծռեր» էպոսի վերջին ՝ չորրորդ ճյուղի գլխավոր հեսրոսը Դավթի որդի Փոքր Մհերն է: Դավթին փոխարինած Փոքր Մհերը պատերազմում է թշնամիների դեմ և հաղթում, սպանում է Չմշկիկ Սուլթանին՝ լուծելով հոր վրեժը։ Ապա ամուսնանում է գեղեցկուհի Գոհարի հետ։ Բայց կատարվում է հոր անեծքը. Մհերը մնում է անմահ և անժառանգ։ Մեռնում է Գոհարը։ Հողն այլևս չի դիմանում Մհերի ոտքերի տակ։
2. «Մհերի դուռ» ֆիլմի դիտում (դիտում ենք 12:15 րոպեից ․․․)
3. Հատվածների բերանացի ընթերցում
***
Տարին երեք անգամ
Մհերի քարի դուռը կըբացվի,
Մեկ անգամ՝ Զատկին
Մեկ անգամ՝ Վարդևորին
Մեկ անգամ էլ Համբարձման գիշեր։
Քար որ կբացվի,
Մհեր դուրս կէլնի,
Մեկ ժամ կէրթա,
Մեկ ժամ կդառնա։
Մեկ ժամին քառսուն օրվա ճամփա կէրթա,
Քառսուն օր վեր քարերուն կէրթա,
Ինչ հողի վրեն ընկնի, ձին կըխրտնի,
Էդ վախտ Մհեր ախ կըքաշի, կըդառնա։
***
Կասեն մեկ օր, Զատկի առավոտ
Մի աման հավկիթ ներկած,
Մեր կտա աղջկա ձեռ,
Թե՝ «Տար մեր քավորի տուն
Քավորին հավ–ճիվ չկա»։
Աղջիկ հավկիթ կառնի, կէրթա։
***
Էդ վախտ Ագռավու քար կբացվի,
Մհեր քարից դուրս կէլնի,
Որ պըտըտի աշխարհք,
Աղջիկ կտեսնի, կկայնի, կասի,
–Աղջիկ ջան, էդ ի՞նչ կըտանես։
–էդ հավկիթ է ներկած, կըտանեմ մեր քավորի տուն։
– Դե․ ձեր քավոր ես եմ, բե՛ր, աղջիկ ջան, բե՛ր ինձ տուր։
Աղջիկ ամանով հավկիթ կտա Մհերին,
Մհեր կտանի հավկիթ կըդադարկի,
Մեկ բուռ ոսկի կըլցնի ամանի մեջ, կասի
–Էս էլ տուր սանամոր խալաթ։
***
Աղջիկ կառնի, ուրախ–ուրախ գըկա։
—Աղջիկ, էդ ո՞ւր տարար էդպես շուտ։
–Ա՜յ մամ տարա քավորի տուն, էկա
–Աղջիկ ջան, էդ ոսկին, որ բերիր,
Հիմի էդ տեղ գիտե՞ս դու։
–Գիտեմ, ընչի չգիտեմ, այ, էնտեղ մի քար կա,
Արի էրթանք, շանց տամ։
***
Աղջիկ, հեր, մեր կէլնեն, կէրթան,
Կէրթան կհասնեն Ագռավու քար։
—Մեր քավոր էս քար դուռ կայնուկ էր,
Հավկիթ ամանով առավ,
Կես կերավ, կճեպներ հլա ընկած են,
Ներս մտավ, կեսն էլ դատարկեց,
Ոսկի լցրեց, տվեց ինձ ։
***
Կասեն, Մհերն ու իր ձին մեջ էն քարին,
Դեռ կենդանի են կայնուկ։
Ուրբաթե–ուրբաթ, կասեն ,
Ջուր կըգա, կաթի էդ քարեն,
Էդ քարի առջև կըթացվի,
Էդ Մհերի ձիու ջուրն է։
Քարի մոտեն ընցնող ամեն ճամփորդ,
Ամեն ուրբաթ օր կլսի Քուռկիկ Ջալալու խրխնջոց։
***
Քանի աշխարք չար է,
Հողն էլ ղալբցեր (ծուլացել) է,
Մեջ աշխարքին ես չեմ մնա։
Որ աշխարք ավերվի, մեկ էլ շինվի,
Եբոր ցորեն էղավ քանց մասուր մի ,
Ու գարին էղավ քանց ընկուզ մի,
Էն ժամանակ հրամանք կա,
որ էլնենք էդտեղեն։
թուխ-մոգ,սեվ
քրտջալ-մտածել
Решите тест:
а) Из дуба
б) Изо льда
в) Из кирпича
2. Какая избушка была у зайца?
а) Лубяная
б) Ледяная
в) Липовая
3. Почему Лиса попросилась переночевать к зайцу?
а) Её избушка сгорела
б) Её избушка растаяла
в) Её избушка сломалась
4. Почему заяц остался на улице?
а) Его избушка растаяла
б) Его избушка сгорела
в) Его выгнала лиса
5. Почему собака испугалась лисы?
а) У лисы было ружьё
б) Она пригрозила их порвать на клочки
в) Она пригрозила выгнать их из избушек
6. Смог ли волк выгнать лису из избушки?
а) Смог
б) Не смог
в) В сказке не было волка
7. Почему медведь не смог выгнать лису?
а) Она не открыла дверь
б) Испугался
8. Что нес с собой петух?
а) Косу
б) Ружьё
в) Нож
9. Почему лиса испугалась петуха?
а) Он пригрозил ее заклевать
б) Он пригрозил ее посечь косой
10. С кем стал жить заяц в конце сказки?
а) С лисой
б) С петухом
в) Ни с кем
(Part two)
The frog said to Nadia, “I must-պետք sit next to you. Put me on this chair.” Nadia did so. Then the frog said, “Now put a golden plate near me. I must eat out of it.” The frog ate the food and said again, “Now I am tired. Take me to your room. I want to sleep.” Nadia shivered- when she touched-թաչ the frog, but she took the frog to her room and put it on
her snow-white pillow. Soon the frog fell asleep. He woke up early in the morning, hopped off the pillow and went out of the palace. Nadia didn’t sleep all night. Now she was happy. “I shall not be troubled by it again,” she thought. But when the night came the princess heard-լսել the same noise-աղմուկ on the stairs and the same tap at the door. The same voice said, “Open the door, you must keep your promise!”
When Nadia opened the door, the frog jumped into the room.
Again it sat next to Nadia, again it ate out of a golden plate and again it slept
on her snow-white pillow. Early in the morning the frog hopped out of the palace.
On the third night the frog came once more. The next morning when Nadia looked at her pillow she didn’t see the ugly cold frog. There was a most handsome prince there! The prince said “A cruel fairy changed me into a frog and I could only become a prince again when a princess let me eat from a golden plate and sleep on her pillow for three days. Dear princess, you were so kind-բարի to me. You let me eat with you and sleep on your pillow, and I want to marry you and to take you to my father’s palace.” And he did so and they were happy all their lives.
Գորտը Նադիային ասաց. «Ես պետք է նստեմ քո կողքին, ինձ դրիր այս աթոռին»: Նադիան այդպես էլ արեց։ Հետո գորտը ասաց. «Հիմա մի ոսկե ափսե դրեք մոտս, ես պետք է դրանից ուտեմ»: Գորտը կերավ ուտելիքը և նորից ասաց.«Հիմա ես հոգնել եմ, տար ինձ քո սենյակ, ես ուզում եմ քնել»: Նադիան դողաց, երբ դիպավ գորտին, բայց գորտին տարավ իր սենյակ և հագավ նրա ձյունաճերմակ բարձը: Շուտով գորտը քնեց։ Նա վաղ առավոտյան արթնացավ, ցատկեց բարձից ու դուրս եկավ պալատից։ Նադիան ամբողջ գիշեր չքնեց։ Այժմ նա երջանիկ էր։ «Այլևս չեմ անհանգստանա դրանից», - մտածեց նա: Բայց երբ գիշերը եկավ, արքայադուստրը լսեց նույն աղմուկը աստիճանների վրա և նույն թակոցը դռան մոտ: Նոյն ձայնը ըսաւ՝ դուռը բացէ՛, խոստումդ պիտի պահես։ Երբ Նադիան բացեց դուռը, գորտը ցատկեց սենյակ։ Նորից նստեց Նադիայի կողքին, նորից կերավ ոսկե ափսեից և նորից քնեց. նրա ձյունաճերմակ բարձի վրա: Վաղ առավոտյան գորտը դուրս թռավ պալատից։ Երրորդ գիշերը գորտը նորից եկավ։ Հաջորդ առավոտ, երբ Նադիան նայեց իր բարձին, նա չտեսավ տգեղ սառը գորտին: Այնտեղ կար ամենագեղեցիկ արքայազնը: Արքայազնն ասաց. «Դաժան փերին ինձ գորտի վերածեց, և ես կարող էի նորից արքայազն դառնալ միայն այն ժամանակ, երբ արքայադուստրը թույլ տվեց ինձ ուտել ոսկե ափսեից և երեք օր քնել իր բարձի վրա: Սիրելի արքայադուստր, դու այնքան բարի էիր ինձ հետ: թույլ տուր քեզ հետ ուտեմ և բարձիդ վրա քնեմ, և ես ուզում եմ ամուսնանալ քեզ հետ և տանել քեզ իմ հոր պալատը»։ Եվ նա այդպես էլ արեց, և նրանք երջանիկ էին իրենց ամբողջ կյանքում:
ԵՐԿԻՆՔ ԵՎ ԵՐԿԻՐ
Երկինքը նաև քաղաք է, երբեմն կոչվում է Անգին քաղաք, շրջապատված պղնձե դարպասներ ունեցող քարե բարձր պարիսպներով։ Երկնային քաղաքը մի լույս տաճար է կամ ծիածանաքարով կառուցված՝ վեհ կամարներով շողշողուն պալատ։ Ամեն ինչ այնտեղ լույս ու փայլ է, հրաշալիք, այնտեղ ոչ խավար կա, ոչ ցուրտ։ Դա «անմահության տուն ու տեղ է»։
Երկիրը հանգչում է ցուլի եղջյուրների վրա. երբ նա թափահարում է գլուխը, երկրաշարժ է առաջանում։ Ուրիշ պատկերացումների համաձայն՝ երկիրը գտնվում է օվկիանոսի վրա, չորս կողմից շրջափակված Լևիաթան ձկան մարմնով, նրա գլուխը ոեկել և մեկ թիզ տարածություն է մնացել, որ հասնի պոչին։ Ձուկը կարծում է, թե իր պոչը օտար կենդանի է, որ միշտ խաղում է իր քթի տակ։ Նա շարունակ հետապնդում է նրան, ուզում է բռնել ու կծել, բայց չի կարողանում, որովհետև աշխարհի ստեղծման օրից մինչև վախճանը Լևիաթանը մի փոքրիկ անգամ չի աճում։ Եթե հանկարծ նրան հաջողվի բռնել իր պոչը, այնժամ աշխարհը քարուքանդ կլինի։ Իսկ երբ նա իր պոչը բռնելու նպատակով շարժումներ է անում, երկիրը ցնցվում է, և երկրաշարժ է առաջանում։ Լևիաթանի գլխին մի մեծ ադամանդ կա, որ գիշեր-ցերեկ լույս է տալիս։ Երբ նա ջրի մեջ շարժումներ է անում, գլխի ադամանդի շողերը փայլատակում են աշխարհի տարբեր կողմերում։
* Լևիաթան — Աստվածաշնչում կամ հին հրեական ավանդության մեջ՝ ծովային վիթխարի հրեշ, վիշապ։
Լույսի և խավարի կամ ցերեկվա և գիշերվա կանոնավոր իրար հաջորդելը կարգավորում է Ժուկը1 կամ Ժուկ ու ժամանակը։ Նա ալեհեր ծերունի է՝ նստած մի բարձր սարի վրա։ Ժուկ ու ժամանակը ձեռքին ունի երկու կծիկ, մեկը՝ սպիտակ, մյուսը՝ սև։ Նա կծիկներից մեկը կամ մյուսը հերթով սարից ցած է գլորում։ Լեռան մեկ կողմից նա մի կծիկը ցած է գլորում, մինչդեռ լեռան հակառակ կողմից մյուսը կծկում է։ Երբ սպիտակ կծիկն է քանդելով ցած գլորում՝ լուսանում է, արևը ծագում։ Բայց երբ սպիտակ կծիկն է կծկում, իսկ սևը քանդելով՝ ցած գլորում, մթնում է, արևը մայր է մտնում։
Գիշերային խավարն անձնավորում են սև պառավ վհուկները։ Նրանք արևի և լույսի թշնամիներն են, որ աշխարհի ստեղծման օրից հետապնդում են արևին, բայց չեն կարողանում նրան հասնել կամ բռնել։ Երբ երեկոն իջնում է, նրանք սարերի տակից դուրս են գալիս մեր աշխարհը, որպեսզի բռնեն արևին, բայց արևն արդեն մայր մտած է լինում, և միայն վերջալույսի ցոլքերն են աշխարհը լուսավորում։ Այդ պահին նրանք մեկ բերան փչում են, և մութը պատում է ամբողջ աշխարհը։ Պառավ գիշերամայրերը ձեռներին սև օձեր բռնած սկսում են դեսուդեն վազել, մտնում են սարերը, քարերը, անտառները, տները, գյուղերը, քաղաքները, կարծելով, թե արևն այնտեղ է թաքնվել։ Երկար որոնելով ու չգտնելով արևին, նրանք մտնում են ավերակ ջրաղացներն ու ցամաքած հորերը, որոնք նրանց սովորական ուղիներն են դարձել և դրանց միջով անցնում են գետնի տակ ու ծովերի հատակը՝ արևին փնտրելու։ Հենց այդ պահին արևելքում շառագունում է արշալույսը, լուսանում, և արեգակը գետնի տակից բարձրանում է երկինք։ Եթե գիշերամայրերին հանկարծ հաջողվի տեսնել արևի երեսը, ապա երկրի վրա ոչ մի կենդանի արարած չի մնա, ամեն ինչ կկործանվի ու կոչնչանա, և աշխարհը կլցվի միայն նրանց օձերով։ Բայց, բարեբախտաբար, նրանք երբեք չեն կարողանում տեսնել արևի երեսը։
Արև և Լուսին
Արևը թագավոր է, լուսինը՝ թագուհի։ Լուսինը շրջագայության է դուրս գալիս այն ժամանակ, երբ արար աշխարհը քնած է լինում, որպեսզի ոչ ոք չկարողանա իրեն տեսնել։ Նա զբոսանքի է դուրս գալիս՝ շրջապատված աստղերով, որոնք իր կույս ընկերուհիներն ու նաժիշտներն են։ Լուսին թագուհին ծով բարիքներ է սփռում աշխարհի բոլոր արարածներին, մեկ-մեկ էլ ամոթխածությունից իր դեմքը ծածկում է ամպի քողով։
Լուսինը մի անհամբեր երեխա է եղել։ Մի օր, երբ մայրը խմոր է շաղախում, լալով գալիս է, մորից հաց է ուզում։ Մայրը զայրացած՝ խմորոտ ձեռով ապտակում է լուսնին, անիծում, որ նա երբեք չկշտանա։ Ապտակից լուսինը թռչում է երկինք, դեմքին՝ խմորի կտորներ։ Երբ լուսինը կուշտ է լինում, պայծառ փայլում է երկնքում, երբ քաղցում է՝ խավարում։՛
Աստղերը երկնքի կանթեղներն են, որոնք իբրև ջահեր առանց պարանի կախված են բարձր ու լայն, անսյուն ու անգերան կառուցված երկնային տաճարում և առանց ձեթի լույս են տալիս։ Աստղերը լինում են չար և բարի։ Ամեն մարդ ծնվում, աշխարհ է գալիս մի աստղի տակ. որի տակ կանգնում է մարդը ծնվելիս՝ իր բախտն է։ Եթե նրա աստղը բարի է, նա բախտավոր է, եթե չար է՝ դժբախտ։
Ծիր-կաթին աստղաբույլը կոչվում է նաև Հարդագողի կամ Դարմանագողի ճանապարհ։ Մի խիստ ձմեռ Վահագն աստվածը ասորեստանցիների նախնի Բարշամից հարդ է գողանում, և Ծիր կաթինը այդ գողացված հարդի հետքն է։
Answer the questions.
Complete the sentences.
Choose the correct word.
Write sentences using the words below. Don’t forget to
begin your sentences with capital letters.
Մի օր կենդանաբանական այգու կապիկները որոշեցին ճամփորդել, աշխարհ ճանաչել: Որոշեցին ու ճամփա ընկան: Գնացին, գնացին, մի տեղ կանգնեցին ու հարցրին.
-Ի՞նչ է երևում:
-Առյուծի վանդակը, փոկի ավազանն ու ընձուղտի տունը:
-Ի՜նչ մեծ է աշխարհը, ու ինչքա՜ն շատ բան ես իմանում, երբ ճամփորդում ես:
Շարունակեցին ճանապարհն ու կանգ առան միայն կեսօրին:
-Հիմա ի՞նչ է երևում:
-Ընձուխտի տունը, փոկերի ավազանն ու առյուծի վանդակը:
-Ի՜նչ տարորինակ է աշխարհը, ու ինչքա՜ն շատ բան ես իմանում, երբ ճամփորդում ես:
Նորից ճանապարհ ընկան ու կանգ առան արևամուտին:
-Իսկ հիմա ի՞նչ է երևում:
-Առյուծի վանդակը, ընձուղտի տունն ու փոկերի ավազանը:
-Ի՜նչ ձանձրալի է աշխարհը. միշտ նույն բաներն են հանդիպում. ու ճանապարհորդելն էլ ոչ մի բանի պետք չէ:
Ու այդպես, նրանք ճամփորդում էին, ճամփորդում, բայց վանդակից դուրս չէին գալիս, պտտվում էին նույն շրջանում կարուսելի ձիուկի պես:
Առաջադրանքներ
Ի՜նչ մեծ է աշխարհը, Ի՜նչ ձանձրալի է աշխարհը:
Գտի՛ր թվի բոլոր բաժանարարները և երեք բազմապատիկ
52,83, 54, 55, 56, 58, 59, 60, 62, 63, 64, 65, 66, 67, 68, 80, 88, 86, 90, 92, 96, 99, 100, 120, 124, 126, 128, 129, 130, 133, 134, 135, 136, 138, 140, 142, 148, 146, 150, 155
52-1, 2, 4, 13, 26, 52
52-52, 104, 156
83-1,83
83-83,166,249
54-1 2 3 6 9 27 18
55
56
58
59
60
62
63
64
65
66
67
68
80
88
86
90
92
96
99
100
120
124
126
128
129
130
133
134
135
136
138
140
142
148
146
150
155